Những quy định chứng khoán phái sinh các nhà đầu tư cần lưu ý

Thứ Tư, 05/10/2022, 15:15, (GMT+7)

Thị trường hàng hóa phái sinh rất phát triển trong những năm gần đây. Hầu hết các nhà đầu tư đều tham gia vào thị trường này đều thông qua các giao dịch chứng khoán. Do đó các nhà đầu tư cần hiểu rất rõ những quy định chứng khoán phái sinh để giảm thiểu rủi ro gặp phải.

Dưới đây là những điều các nhà đầu tư phải lưu ý khi tham gia thị trường này.

1. Đối tượng tham gia thị trường chứng khoán phái sinh

Đối tượng tham gia thị trường chứng khoán phái sinh bao gồm:

– Những tổ chức hoặc cá nhân có nhu cầu thực hiện giao dịch hàng hóa cơ sở, thực hiện đầu tư chứng khoán phái sinh với mong muốn phòng ngừa rủi ro, hạn chế biến động về tài sản.

– Các tổ chức hoặc các nhân tham gia và thực hiện hoạt động mua – bán một hoặc nhiều chứng khoán phái sinh nhằm mục đích kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch giá.

2. Quy định chứng khoán phái sinh

Khi tham gia giao dịch trên thị trường chứng khoán phái sinh, các nhà đầu tư cần chú ý những quy định như:

2.1 Nguyên tắc khớp lệnh

Muốn khớp lệnh trong giao dịch nên tuân thủ những nguyên tắc:

– Ưu tiên về giá tức là lệnh mua có mức giá cao hơn thì sẽ được thực hiện trước. Ngược lại lệnh bán với mức giá thấp hơn sẽ được ưu tiên hơn.

– Ưu tiên về thời gian tức là nếu lệnh mua và lệnh bán có mức giá tương đương thì lệnh nhập vào hệ thống trước sẽ được thực hiện trước.

2.2 Đơn vị yết giá, giao dịch và giới hạn lệnh

– Đơn vị yết giá: 10.000 đồng tương đương 0,1 điểm chỉ số.

– Đơn vị giao dịch: 1 hợp đồng

– Giới hạn lệnh: tối thiểu 1 hợp đồng/lệnh và tối đa 500 hợp đồng/lệnh

2.3 Biên độ dao động giá

Biên độ dao động của giá quy định khoảng 7% (tức là ± 7%) trong ngày so với giá tham chiếu. Giá tham chiếu là giá cuối cùng thuộc ngày giao dịch gần nhất trước đó.

– Giá trần (hay còn gọi là giá tối đa) = giá tham chiếu X (100% + biên độ dao động giá)

– Giá sàn (hay còn gọi là giá tối thiểu) = giá tham chiếu X (100% + biên độ dao động giá)

>>> Tham khảo: Bảng giá phái sinh hàng hóa

2.4 Quy mô và hệ số

Quy mô của hợp đồng = Hệ số nhân hợp đồng X Giá hợp đồng ( trong đó hệ số nhân hợp đồng là 100.000 đồng).

3. Phương thức và thời gian giao dịch chứng khoán phái sinh

Trong quy định chứng khoán phái sinh chắc chắn có đề cập đến phương thức và thời gian giao dịch. Cụ thể những quy định này được biết đến như sau:

3.1 Phương thức giao dịch chứng khoán phái sinh

– Phương thức giao dịch chứng khoán phái sinh được chia thành: khớp lệnh định kỳ, khớp lệnh liên tục, khớp lệnh thỏa thuận…

+ Khớp lệnh định kỳ: Là phương thức mà các lệnh mua và lệnh bán được xác định trên hệ thống tại một thời điểm xác định. Giá thực hiện sẽ là mức giá có khối lượng giao dịch lớn nhất hoặc gần nhất với với lần khớp lệnh mới đây.

+ Khớp lệnh liên tục: Là các lệnh mua và lệnh bán sẽ được thực hiện ngay khi lệnh được nhập vào hệ thống giao dịch. Giá thực hiện được xác định là giá của các lệnh đối ứng đang nằm chờ trên sổ lệnh.

+ Khớp lệnh thỏa thuận: Là bên mua và bên bán sử dụng các điều kiện giao dịch đã thống nhất và thông báo cho công ty chứng khoán. Muốn tìm được đối tác chấp nhận dạng giao dịch này cần thông qua đơn vị cung cấp dịch vụ.

>>> Xem thêm: Ví dụ về chứng khoán phái sinh

3.2 Thời gian gian giao dịch chứng khoán phái sinh

Theo quy định chứng khoán phái sinh thì thời gian thực hiện các giao dịch là cố định. Cụ thể, thời gian giao dịch được quy định từ thứ Hai đến thứ Sáu hàng tuần, không tính các ngày nghỉ lễ theo quy định của Bộ Lao Động

Giờ	Phương thức giao dịch	Lệnh sử dụng
8h45- 9h00	Khớp lệnh mở cửa	ATO, LO (không được hủy lệnh)
9h00 – 11h30	khớp lệnh phiên sáng	LO, MOK, MAK, MTL (được hủy lệnh)
11h30 – 13h00	nghỉ giữa phiên
13h00 – 14h30	khớp lệnh phiên chiều	LO, MTL, MOK, MAK (được hủy lệnh)
14h30 – 14h45	Khớp lệnh đóng cửa	ATC, LO (không được hủy lệnh)

Trong đó:

– ATO/ATC: Lệnh đặt mua/bán tại mức giá đóng/mở cửa, không ghi cụ thể mức giá

– LO: Lệnh mua hoặc bán tại mức xác định tốt hơn mức cụ thể, có hiệu lực đến hết ngày giao dịch hoặc đến khi lệnh bị hủy

– MTL, MOK, MAK: Các loại lệnh thị trường

4. Sửa và hủy lệnh trong phiên giao dịch chứng khoán phái sinh

Trong thời gian giao dịch khớp lệnh thì nhà đầu tư có thể sửa giá hoặc sửa khối lượng giao dịch. Tất nhiên điều này chỉ được tính là hợp lệ nếu lệnh chưa khớp.

Trong khi sửa lệnh người ta sẽ sửa khối lượng giảm theo thứ tự ưu tiên của lệnh. Còn nếu muốn khối lượng tăng hoặc sửa giá thì thứ tự ưu tiên sẽ tính từ thời điểm lệnh sửa được nhập vào hệ thống giao dịch.

Trong thời gian giao dịch thỏa thuận thì hệ thống giao dịch không cho phép lệnh được hủy bỏ nữa.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn chơi phái sinh chứng khoán

5. So sánh quy định chứng khoán phái sinh và hàng hóa phái sinh

Khi tham gia giao dịch trên thị trường chứng khoán phái sinh có nhiều điểm tương đồng với giao dịch hàng hóa phái sinh. Cụ thể như: giao dịch hàng hóa phái sinh cũng có các quy định về đối tượng tham gia, nguyên tắc khớp lệnh, đơn vị yết giá, giới hạn lệnh, biên độ giá, thời gian giao dịch…

Tuy nhiên, giao dịch hàng hóa phái sinh có một số điểm khác như sau.

Bảng so sánh khác nhau cơ bản giữa chứng khoán phái sinh và hàng hóa phái sinh

Chứng khoán phái sinh	Hàng hóa phái sinh
– Sản phẩm phái sinh giao dịch là hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu VN30.	– Sản phẩm cơ sở là hợp đồng mua/bán các mặt hàng nông sản, năng lượng, kim loại, công nghiệp.
– Thị trường nhỏ – Bị điều khiển bởi các hãng lớn – Tính thanh khoản nhỏ – Lãi/lỗ có thể rất lớn vào cuối phiên ATC – Rủi ro cao, khó đoán trước, khó chiến thắng	– Thị trường lớn, các mặt hàng thiết yếu – Giá biến động không quá xa so với giá thành sản xuất thực – Tính thanh khoản tốt – Đầu tư dài hạn và có kiến thức về thị trường rất dễ thắng

>>> Đọc thêm: Có nên chơi chứng khoán phái sinh

Ngoài ra, quy định về giao dịch hàng hóa phái sinh còn một số điểm khác như sau:

5.1 Đơn vị giao dịch

Đơn vị giao dịch trong hàng hóa phái sinh là LOT (tương đương 1 hợp đồng). Giới hạn lệnh trong vòng từ 1 – 10 LOT/ 1 lệnh.

Với mỗi loại sản phẩm hàng hóa khác nhau, 1 LOT sẽ có kích thước, giá trị, bước giá và biến động trên từng bước giá khác nhau. Ngoài khái niệm LOT tiêu chuẩn, còn có đơn vị LOT mini với kích thước hợp đồng nhỏ hơn, dành cho các nhà đầu tư mới đang muốn tìm hiểu thị trường hoặc nhà đầu tư có số vốn nhỏ.

Ví dụ: 1 LOT dầu thô WTI tiêu chuẩn = 1000 thùng trong khi 1 LOT dầu thô WTI mini = 500 thùng.

Ngoài ra, việc khớp lệnh trong thị trường hàng hóa phái sinh diễn ra trực tiếp giữa người mua và người bán, không thể chia nhỏ, gom hay chỉnh sửa lệnh như tại nhiều sàn giao dịch khác.

5.2 Biên độ dao động giá

Mỗi sản phẩm hàng hóa phái sinh thuộc các nhóm ngành khác nhau có biên độ giao động giá khác nhau. Mức giao động này được quy định cụ thể và niêm yết công khai bởi Sở giao dịch hàng hóa Việt nam (MXV) cho mọi nhà đầu tư tham khảo.

Ví dụ: Từ ngày 18 tháng 3 năm 2022, mặt hàng Ngô (mã hàng hóa ZCE) giao dịch bởi sở giao dịch hàng hóa nước ngoài liên thông CBOT có mức biên độ giá như sau:

– Giới hạn giá ban đầu (mức biên độ giá áp dụng hàng ngày): 0,35$/ giạ

– Giới hạn giá mở rộng: 0,55$/ giạ

Trong đó giới hạn giá mở rộng là mức biên độ giá được áp dụng cho phiên giao dịch kế tiếp khi giá thanh toán phiên giao dịch hiện tại của ít nhất 02 tháng kỳ hạn trong giai đoạn 01 năm tiếp theo (kể từ tháng hiện tại) của sản phẩm chạm mức giá ban đầu.

Nắm vững biên độ dao động giá, các nhà đầu tư có thể tính toán được mức lợi nhuận dự kiến khi thực hiện mỗi giao dịch. Từ đó có quyết định giao dịch mua hoặc bán và số lượng bao nhiêu là phù hợp.

Quý nhà đầu tư có thể tham khảo các quy định mới nhất về biên độ giá giao dịch hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn thuộc Sở giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) tại đây: https://dcvinvest.com/tbthay-doi-bien-do-gia-giao-dich-hop-dong-ky-han-tieu-chuan-hang-hoa-tu-18-03-2022/

5.3 Thời gian giao dịch

Mỗi nhóm sản phẩm sẽ có thời gian giao dịch khác nhau và khác với thời gian giao dịch chứng khoán phái sinh. Cụ thể, quý nhà đầu tư tham khảo bảng sau:

STT	Nhóm sản phẩm	Thời gian giao dịch
1	Nông nghiệp	Thứ 2 – Thứ 6 Phiên 1: 07h – 19h45 Phiên 2: 20h30 đến 01h20 (ngày hôm sau)
2	Nguyên liệu công nghiệp	Thay đổi tùy theo các sàn giao dịch
3	Kim loại	Thứ 2 – Thứ 6 Bắt đầu từ 05h00 – 04h00 (ngày hôm sau)
4	Năng lượng	Thứ 2 – Thứ 6 Bắt đầu từ 05h00 – 04h00 (ngày hôm sau)

6. Lưu ý khi tham gia chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh đem lại lợi nhuận đầy tiềm năng cho các nhà đầu tư. Vì thế các nhà đầu tư càng phải quan tâm đến quy định chứng khoán phái sinh. Trong đó bao gồm những nguyên tắc cơ bản như:

6.1 Không có công thức để thành công

Mọi giao dịch dù đang có lợi nhuận tốt, nhà đầu tư vẫn có thể thất bại. Không có bất cứ một công thức kỳ diệu nào có thể đảm bảo đầu tư thành công 100%. Do đó nhà đầu tư cần dựa vào kinh nghiệm bản thân đã tích lũy và tham khảo khuyến nghị từ các đơn vị tư vấn uy tín.

6.2 Không giao dịch như con bạc

Nói đến nguyên tắc, quy định về chứng khoán phái sinh chắc chắn các nhà đầu tư sẽ quan tâm đến quản lý vốn. Đừng bao giờ tin vào việc không cần lệnh phân tích, không cần biểu đồ mà vẫn đầu tư thành công. Rất ít người có thể làm được điều này nên nhất định phải quan sát xu hướng thị trường để đưa ra phân tích chính xác khi đầu tư.

6.3 Rèn luyện và tích lũy kinh nghiệm mỗi ngày

Thị trường chứng khoán phái sinh biến đổi không ngừng, ngay cả những trader chuyên nghiệp cũng không dám chắc chắn. Do vậy nếu muốn kiếm được lợi nhuận ổn định thì nhất định phải không ngừng theo dõi và học hỏi từ thị trường. Nhà đầu tư cần tìm ra cách giao dịch phù hợp, lựa chọn sàn giao dịch uy tín, phân tích thị trường cũng như biểu đồ mỗi ngày.

Hiện nay các phần mềm giao dịch hàng hóa phái sinh như sàn phái sinh DCV Invest đều có tích hợp sẵn hệ thống biểu đồ cập nhật tình hình biến động thị trường theo thời gian thực (realtime). Điều này vô cùng thuận tiện cho các nhà đầu tư theo dõi cập nhật phân tích tình hình thị trường.

7. Quản trị rủi ro khi tham gia chứng khoán phái sinh

Trong các quy định chứng khoán phái sinh có đề cập đến những quy định về quản trị rủi ro. Quy tắc này giúp nhà đầu tư nhìn nhận thị trường và đưa ra quyết định hợp lý, khách quan. Dưới đây là những điều mà các nhà đầu tư có thể tham khảo.

7.1 Hạn chế nguồn vốn giao dịch

Nhà đầu tư có thể dựa trên tình hình tài chính và mục tiêu giao dịch để tăng/ giảm vốn một cách phù hợp. Nhà đầu tư cần biết tài khoản giao dịch có sẵn tiền không, số vốn hiện tại có thể giải quyết rủi ro hay không. Dựa vào kinh nghiệm đầu tư và kế hoạch giao dịch mà nhà đầu tư có thể làm được điều này.

7.2 Lệnh dừng lỗ và lệnh dừng bán

Cân bằng rủi ro và lợi nhuận là nguyên tắc giúp giao dịch chứng khoán phái sinh thành công. Để đảm bảo an toàn cho tài sản, các nhà đầu tư sẽ đặt lệnh dừng lỗ hoặc dừng bán ở thời điểm thích hợp.

Hầu hết các nhà đầu tư sẽ tăng mức dừng lỗ bán lên cao nếu thị trường có xu hướng tăng cao hơn. Lệnh dừng mua được sử dụng với giá thị trường hiện tại để mua ở mức giá có sẵn tiếp theo.

>>> Tham khảo: Đầu tư hàng hóa phái sinh như nào sinh lời

7.3 Định cỡ phần trăm cố định

Trên mỗi giao dịch, nhà đầu tư sẽ cố gắng tính toán mức dừng lỗ sao cho phù hợp nhất. Mức dừng lỗ này sẽ căn cứ trên tỷ lệ phần trăm cố định của các khoản tiền trong tài khoản giao dịch. Khi định cỡ phần trăm cố định, nhà đầu tư có thể bảo toàn vốn nếu khi bị lỗ, tăng trưởng ổn định.

Trên đây, DCV Invest đã giới thiệu tới quý nhà đầu tư những thông tin cơ bản về quy định chứng khoán phái sinh. Để thực sự chốt lời trên thị trường, nhà đầu tư cần am hiểu và có kiến thức về từng lĩnh vực đầu tư, đặc biệt khi Những quy định chứng khoán phái sinh ngày càng được sửa đổi và cập nhật.

Đó cũng là lý do nhiều nhà đầu tư lựa chọn hàng hóa phái sinh làm kênh sinh lời lâu dài và bền vững hơn bên cạnh chứng khoán phái sinh và những hình thức đầu tư khác.

THÔNG TIN LIÊN HỆ

Công ty CP tư vấn đầu tư DCV (Sàn phái sinh DCV Invest)
Trụ sở: Tầng 12, Tòa Việt Á Tower, Số 9 Duy Tân, Dịch Vọng Hậu, Cầu Giấy, Hà Nội.
Email: cskh@dcv.vn
Hotline: 024.9999.8669
Website: https://dcvinvest.com/